Cuốn sách "Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc" của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa được ra mắt tới nhân dân cả nước khắc hoạ rõ tư duy, tư tưởng, đường lối, quan đi ểm ấy của Tổng Bí thư. Cuốn sách là tuyển chọn 92 bài viết, bài phát biểu, nói chuyện của người đứng đầu Đảng về xây dựng nền văn hoá Việt Nam trong hơn 60 năm qua.
Nội dung cuốn sách gồm ba phần.
I.PHẦN THỨ NHẤT “VĂN HÓA LÀ HỒN CỐT CỦA DÂN TỘC”:
Gồm 19 bài phát biểu, bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương, Hội nghị công tác tư tưởng - văn hóa toàn quốc, Hội nghị Tuyên giáo toàn quốc... Với những lập luận đầy sức thuyết phục, những dẫn chứng rất phong phú và sinh động, đồng chí đã lý giải cụ thể nội hàm của khái niệm xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; phân tích vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mục tiêu, nhiệm vụ và định hướng giải pháp để phát huy đầy đủ, toàn diện giá trị văn hoá.Trong phần này, có nhưng nội dung tâm đắc nhất:
*Quyết tâm chấn hung và xây dựng thành công một nề văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Câu nói "Văn hóa là hồn cốt của dân tộc"- văn hóa là hồn cốt của Dân tộc. Văn hóa còn thì Dân tộc còn … nhấn mạnh rằng văn hóa chính là yếu tố cốt lõi, tạo nên bản sắc riêng biệt của mỗi Dân tộc. Văn hóa không chỉ phản ánh truyền thống, phong tục, tập quán mà còn bao hàm cả những giá trị tinh thần và đạo đức, đóng vai trò nền tảng cho sự phát triển bền vững. Bên cạnh đó Tổng Bí thư cũng nêu ra những hạn chế, tồn tại, bất cập yếu kém trên lĩnh vực văn hóa, tìm ra nguyên nhân và giải pháp khắc phục. Trong phần này, tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng và bảo vệ nền văn hóa dân tộc.
*Cần những chủ trương, quyết sách tiếp tục đổi mới, phát triển mạnh mẽ văn hóa.
Ông kêu gọi mỗi cá nhân và cộng đồng cần giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong bối cảnh toàn cầu hóa. Điều này nhằm đảm bảo rằng, dù đất nước hội nhập và phát triển, Việt Nam vẫn duy trì được những giá trị riêng có, góp phần nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.
*Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực và nguồn lực nội sinh quan trọng cho phát triển bề vững đất nước.
Văn hóa đóng vai trò định hướng cho các chính sách phát triển kinh tế, xã hội. Một nền văn hóa vững mạnh sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển toàn diện. Văn hóa góp phần hình thành nhân cách con người, thúc đẩy các giá trị tốt đẹp như lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm, sự sáng tạo và đoàn kết. Các giá trị văn hóa, phong tục tập quán tốt đẹp sẽ góp phần xây dựng một xã hội có nền tảng đạo đức vững chắc, tạo ra sự đồng thuận trong cộng đồng.
*Nắm vững các quan điểm cơ bản của Đảng chỉ đạo sự nghiệp văn hóa ở nước ta
- Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế- xã hội.
- Nền tảng văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền tảng văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa thống nhất mà đa dạng trong cộng đồng các dân tộc VN.
- Xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân do Đãng lãnh đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng.
- Văn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văn hóa là một sự nghiệp cách mạng lâu dài, đòi hỏi phản có ý chí cách mạng và sự kiên trì, quan trọng.
*Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa mãi mãi soi sáng con đường xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam (năm 1999)
* Về Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” (Phát biểu tại Họp báo giới thiệu kết quả bước đầu triển khai Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, ngày16/5/2007)
*Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh mãi mãi trường tồn cùng dân tộc Việt Nam văn hiến và anh hùng (Phát biểu tại buổi gặp mặt đại biểu điển hình tiêu biểu toàn quốc về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2023, ngày 02/11/2023)
* Tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với phát triển văn hóa, thực hiện công bằng xã hội (ngày 22/9/1994)
*Công tác tư tưởng - văn hóa đối với thế hệ trẻ (năm 2000) Tiếp tục đổi mới nội dung và phương pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng và văn hóa của Đảng (Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Tuyên giáo của Đảng (01/8/1930 - 01/8/2010), ngày 31/7/2010)
*Công tác tư tưởng, công tác tuyên giáo phải luôn luôn đổi mới, không sáo mòn (Lược ghi ý kiến phát biểu tại Hội nghị Tuyên giáo toàn quốc năm 2012, ngày 09/01/2013)
* Các nhà khoa học là “nguyên khí quốc gia”, những người làm hưng thịnh cho đất nước, rạng rỡ cho dân tộc và vẻ vang cho giống nòi (Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp mặt đội ngũ trí thức (18/5/1963 – 18/5/2023) và 40 năm Ngày thành lập Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (26/3/1983 – 26/3/2023), ngày 24/3/2023)
*Nhiệm vụ chấn hưng văn hóa, xây dựng con người Việt Nam đòi hỏi sự nỗ lực, quyết tâm cao hơn nữa của toàn ngành Văn hóa (Thư gửi Hội nghị Tuyên dương gương điển hình tiên tiến trong lĩnh vực văn hóa toàn quốc năm 2023, ngày 28/8/2023).
Hội nghị là cơ hội tốt để các nhà quản lý, những người làm công tác văn hóa, thực hành văn hóa trao đổi, học hỏi kinh nghiệm cùng nhau góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh với tinh thần: “Từng giọt nước nhỏ thấm vào lòng đất, chảy về một hướng mới thành suối, thành sông”.
Tư tưởng xuyên suốt của phần này là việc kết hợp giữa bảo tồn và phát triển văn hóa. Tức là không chỉ giữ gìn các giá trị cổ truyền mà còn phải thích nghi, đổi mới và sáng tạo để văn hóa dân tộc không ngừng phát triển, đáp ứng nhu cầu của thời đại mới.
II. PHẦN THỨ HAI “PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN, ĐỒNG BỘ ĐỂ VĂN HÓA THẬT SỰ LÀ SỨC MẠNH NỘI SINH, ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC BỀN VỮNG”.
Tuyển chọn 73 bài phát biểu, bài viết, thư của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đối với các lĩnh vực văn hóa cũng như quá trình xây dựng, phát triển của các cơ quan văn hóa. Với thực tiễn phong phú và tư duy lý luận sắc bén, sự am hiểu sâu sắc về đặc trưng của từng loại hình văn hóa, đồng chí Tổng Bí thư đã có những chỉ đạo toàn diện, đối với lĩnh vực văn học, nghệ thuật; giáo dục, đào tạo; khoa học, công nghệ; báo chí, xuất bản …
1. Văn hóa, văn nghệ có vai trò quan trọng trong giáo dục, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, nhân cách con người và sự phát triển của đất nước
Từ những câu ca dao, dân ca, hình ảnh văn hóa\, nét đẹp của con người, đất nước Việt nam được thể hiện cụ thể, rõ rệt trong từng tác phẩm. Mỗi một nghệ sĩ, họ mang trong mình sứ mệnh cao cả trong việc truyền tải mà mang thông điệp, ý nghĩa nhân văn to lớn đến với thế hệ Việt và bạn bè quốc tế.
Văn học, nghệ thuật là công cụ đắc lực góp phần giáo hóa, giáo dưỡng con người, có vai trò quan trọng trong việc hình thành và hoàn thiện nhân cách. Là tấm gương phản chiếu sinh động cuộc sống muôn màu, các tác phẩm văn học nghệ thuật giúp mỗi người định hướng giá trị, chuẩn mực trong hành vi, ứng xử, điều chỉnh mọi quan hệ trong đời sống xã hội.
Các loại hình nghệ thuật như điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật, sân khấu, nhiếp ảnh… đều có sức lay động lớn lao đến tâm hồn, tình cảm con người, thức tỉnh lương tri, thu phục nhân tâm, góp phần hoàn thiện nhân cách con người. Văn nghệ sỹ thông qua các tác phẩm “làm cho phần tốt ở mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi”(2). Bằng sức mạnh chinh phục, cảm hóa của mình, văn học nghệ thuật trở thành “sức mạnh mềm”, một thứ “đức trị” bổ sung cho “pháp trị” trong quản lý, điều hành đất nước.
2. Khơi dậy truyền thống yêu nước, lòng nhân ái của dân tộc Việt Nam.
* Đổi mới công tác lãnh đạo, chỉ đạo về công tác thi đua, khen thưởng
- Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, Nhà nước về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của phong trào thi đua yêu nước và công tác thi đua, khen thưởng: Phong trào thi đua và công tác khen thưởng phải nhằm động viên được sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, phải thực sự trở thành phương thức lãnh đạo của Đảng, công cụ quản lý của Nhà nước và là động lực to lớn, góp phần tích cực vào thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2020.
- Nâng cao trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng trong chỉ đạo tổ chức phong trào thi đua, bảo đảm thiết thực, hiệu quả. Các cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo và chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng; tăng cường kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa tiêu cực trong công tác thi đua, khen thưởng, tránh tình trạng khen thưởng tràn lan, không thực chất. Mỗi chi bộ, đảng viên cần phát huy tốt vai trò tiên phong, gương mẫu và là hạt nhân trong các phong trào thi đua ở cơ sở, gắn với việc "đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", làm cho phong trào thi đua trở thành phong trào hành động cách mạng sâu rộng trong toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân.
- Thường xuyên chỉ đạo đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, đổi mới công tác khen thưởng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra, bảo đảm thi đua được tạo dựng từ phong trào của quần chúng và được quần chúng tích cực hưởng ứng, tham gia. Tổ chức phong trào thi đua yêu nước phải thiết thực, hiệu quả, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ, tránh hình thức, phô trương.
* Đổi mới nội dung, phương thức tổ chức các phong trào thi đua
- Tuyên truyền sâu rộng trong hệ thống chính trị và toàn xã hội giúp cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò và ý nghĩa to lớn của phong trào thi đua yêu nước đối với sự nghiệp cách mạng của nước ta; về yêu cầu đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức các phong trào thi đua yêu nước và công tác khen thưởng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện nay.
- Tiếp tục duy trì hoạt động của các cụm, khối thi đua, thông qua việc ký kết và thực hiện giao ước thi đua giữa các đơn vị trong từng cụm, khối, tạo khí thế thi đua sôi nổi, hiệu quả, thiết thực của các thành viên trong từng cụm, khối thi đua.
*Đẩy mạnh tuyên truyền, nhân rộng điển hình tiên tiến
- Kịp thời biểu dương, tôn vinh các tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc, gương điển hình tiên tiến ở các ngành, các cấp, các lĩnh vực; cổ vũ tinh thần yêu nước, đại đoàn kết toàn dân tộc, ý chí tự lực, tự cường, quyết tâm thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
- Các cơ quan báo chí, truyền thông tiếp tục duy trì các chuyên mục, chuyên trang, tăng cường thời lượng tuyên truyền về gương người tốt, việc tốt, các điển hình tiên tiến, các tập thể, cá nhân được phong tặng: Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang, Giải thưởng Nhà nước, Giải thưởng Hồ Chí Minh.
* Nâng cao chất lượng công tác khen thưởng
- Tiếp tục quán triệt, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng và tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước; đề cao trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng trong chỉ đạo tổ chức công tác thi đua, khen thưởng, nhất là người đứng đầu cấp ủy, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị.
- Thực hiện công tác khen thưởng bảo đảm kịp thời, chính xác, công khai, minh bạch và đúng quy định; đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc phát hiện những điển hình tiên tiến để khen thưởng và đề nghị cấp có thẩm quyền khen thưởng
- Thường xuyên bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác thi đua, khen thưởng có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghề nghiệp, đủ tầm tham mưu cho các cấp ủy, người đứng đầu về công tác thi đua, khen thưởng.
3. Phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc, phát triển giáo dục và đào tạo là “ quốc sách hàng đầu”
- Phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo những con người có kiến thức văn hoá, khoa học, có kỹ năng nghề nghiệp, lao động tự chủ, sáng tạo và có kỷ luật, giàu lòng nhân ái, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, sống lành mạnh, đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước những năm 90 và chuẩn bị cho tương lai. Phải mở rộng quy mô, đồng thời chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục.
- Đổi mới phương pháp dạy và học ở tất cả các cấp học, bậc học. Kết hợp tốt học với hành, học tập với lao động sản xuất, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học, gắn nhà trường với xã hội. áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề. Chú ý bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu.
-Xây dựng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục. Thực hiện chính sách khuyến khích vật chất và tinh thần đối với giáo viên, khuyến khích người giỏi làm nghề dạy học. Có chính sách ưu đãi đặc biệt về tiền lương và phụ cấp đối với giáo viên dạy ở những nơi khó khăn thuộc vùng cao, vùng sâu, hải đảo và một số vùng miền núi. Nhà nước có chính sách thu hút những học sinh giỏi vào học trường sư phạm; tăng mức đầu tư và tăng cường chỉ đạo để tạo ra những chuyển biến về chất ở các trường sư phạm. Sắp xếp lại giáo viên theo chức danh và tiêu chuẩn. Kết hợp đào tạo giáo viên mới với bồi dưỡng thường xuyên những giáo viên đang làm việc.
4. Giữ vững và phát huy vai trò tiên phong của báo chí, xuất bản trên mặt trận tư tưởng- văn hóa của Đảng, đóng góp vào công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước.
Nâng cao hiệu quả đấu tranh của báo chí cách mạng Việt Nam để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới
Một là, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng, quản lý báo chí, xuất bản.
Hai là, nâng cao nhận thức, xác định rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm của báo chí, xuất bản trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
-Phong trào thi đua “Xây dựng môi trường văn hóa trong các cơ quan báo chí”, và Kế hoạch số 156-KH/BTGTW ngày 14/6/2022 của Ban Tuyên giáo Trung ương về tăng cường công tác chỉ đạo, quản lý, chấn chỉnh hoạt động báo, tạp chí, trang thông tin điện tử, mạng xã hội trong giai đoạn hiện nay.
Ba là, tăng cường vai trò, trách nhiệm của lãnh đạo, ban biên tập các cơ quan báo chí.
Bốn là, đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Năm là, các cơ quan báo chí cần chủ động chú trọng xây dựng và phát triển tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực, mở các chuyên trang, chuyên mục về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Tập trung vào việc phát triển văn hóa như một yếu tố then chốt, góp phần tạo ra sức mạnh nội sinh cho quốc gia. Trong phần này, ông nhấn mạnh rằng văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần, mà còn là động lực quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước.
Tư tưởng trung tâm của phần này là việc phát triển văn hóa phải được thực hiện một cách toàn diện và đồng bộ. Nghĩa là, không chỉ chăm lo đến các giá trị văn hóa truyền thống mà còn cần tích hợp các yếu tố văn hóa mới mẻ, hiện đại, thích ứng với xu thế phát triển của thế giới. Văn hóa phải được thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, từ giáo dục, kinh tế đến chính trị, để đảm bảo rằng mỗi cá nhân và cộng đồng đều nhận thức rõ ràng về vai trò của văn hóa trong việc xây dựng một xã hội văn minh và tiến bộ.
Nguyễn Phú Trọng cũng nhấn mạnh rằng văn hóa là nguồn sức mạnh nội sinh, có khả năng thúc đẩy sự phát triển đất nước theo hướng bền vững. Để văn hóa thật sự trở thành động lực phát triển, cần phải có sự đầu tư, chăm sóc và phát huy đúng đắn. Điều này đòi hỏi sự đồng lòng, đồng bộ từ các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội, và toàn thể nhân dân trong việc xây dựng và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại một cách chọn lọc.
Cuối cùng, Tổng Bí thư nhấn mạnh vai trò của văn hóa trong việc định hướng các giá trị cốt lõi, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, đồng thời tạo ra sức mạnh tự cường để Việt Nam phát triển mạnh mẽ trên con đường hội nhập quốc tế.
III. PHẦN THỨ BA “TỪ LUẬN ĐIỂM VĂN HÓA CỦA TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG ĐẾN THỰC TIỄN CUỘC SỐNG”
Tuyển chọn 32 bài viết, trả lời phỏng vấn của các cán bộ, đảng viên và nhân dân trong nghiên cứu, học tập và triển khai, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc, gắn với xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam.
Phần ba tập trung vào việc liên hệ những luận điểm lý thuyết sâu sắc về văn hóa của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với những thành tựu và thách thức trong thực tiễn xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam.
Trong phần này, các luận điểm văn hóa của Tổng Bí thư không chỉ dừng lại ở mức độ lý luận mà còn được triển khai một cách rõ ràng, cụ thể trong đời sống xã hội. Nguyễn Phú Trọng đề cao vai trò của văn hóa trong việc tạo ra nền tảng đạo đức, xây dựng con người mới, và hướng đến một xã hội phát triển bền vững. Những giá trị này đã được đưa vào các chính sách, chương trình hành động của Đảng và Nhà nước để định hướng cho sự phát triển toàn diện của đất nước.
- Các cấp, các ngành, địa phương triển khai mục tiêu xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Một số ý kiến của các nhà nghiên cứu, cản bộ, Đảng viên và nhân dân về xây dựng nền văn hóa Việt Nam hiện đại, giàu bản sắc dân tộc.
Một trong những điểm nhấn chính trong phần này là việc cụ thể hóa các phương châm, đường lối văn hóa trong thực tiễn quản lý và phát triển đất nước. Cụ thể, các lĩnh vực như giáo dục, nghệ thuật, truyền thông và phát triển con người đều được lấy văn hóa làm nền tảng. Văn hóa không chỉ tồn tại trong các lễ hội, di sản hay di tích, mà còn được phản ánh trong các hành động thực tiễn của mỗi cá nhân và cộng đồng trong đời sống hàng ngày.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh rằng để văn hóa thực sự thấm sâu vào thực tiễn, cần có sự kết hợp đồng bộ giữa các cấp, ngành, từ trung ương đến địa phương. Các chính sách văn hóa cần phù hợp với nhu cầu phát triển thực tiễn, đảm bảo vừa giữ gìn bản sắc dân tộc, vừa tiếp thu những giá trị văn hóa nhân loại để xây dựng nền văn hóa Việt Nam vừa tiên tiến, vừa đậm đà bản sắc.
Phần thứ ba cũng chỉ ra những thành công và hạn chế trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách văn hóa. Nhiều thành tựu đã đạt được, chẳng hạn như việc bảo tồn di sản văn hóa, thúc đẩy sáng tạo nghệ thuật, phát triển con người toàn diện. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa, đối phó với sự xâm nhập của các giá trị văn hóa ngoại lai và xử lý các vấn đề suy thoái đạo đức, lối sống trong xã hội.
Tóm lại, phần thứ ba của cuốn sách cho thấy sự kết nối mạnh mẽ giữa lý luận và thực tiễn, chứng minh rằng các quan điểm văn hóa của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng không chỉ mang tính học thuật mà còn có tính thực tiễn cao, giúp định hướng cho sự phát triển bền vững của văn hóa và xã hội Việt Nam trong thời kỳ hiện đại.