Vào lúc 7 giờ 15, ngày 09 tháng 10 năm 2024 tại Phòng đọc sách giáo viên Trường THCS Bình Tân diễn ra buổi sinh hoạt chuyên môn Tổ Ngữ văn theo phương pháp nghiên cứu bài học với sự tham dự của cô Dương Thị Cấm - Phó Hiệu trưởng nhà trường và các thầy cô trong Tổ Ngữ văn.
Trong buổi họp tổ lần này, thầy Nguyễn Trung Hiếu đã thực hiện tiết dạy mẫu văn bản “Ý nghĩa văn chương” của tác giả Hoài Thanh ở lớp 9/1.
Cô Dương Thị Cấm – PHT - và các thầy cô trong Tổ Ngữ văn tham dự tiết dạy mẫu
Ở hoạt động mở đầu, thầy Hiếu đã tổ chức trò chơi “Vòng tròn bí ẩn”. Vòng tròn đó có 4 tác phẩm ẩn sau các số 1,2,3,4. Các bạn học sinh sẽ chọn một số bất kì để tìm được tác phẩm và chia sẻ bài học, thông điệp mà tác phẩm đó mang lại cho bản thân mình. Không khí lúc này trở nên sôi nổi bởi tinh thần xung phong phát biểu của các bạn.
Thầy Trung Hiếu mở đầu bài dạy
Hoạt động trọng tâm trong bài học là phần thuyết trình sản phẩm của các nhóm. Thầy Hiếu đã giao hai nhiệm vụ cho bốn nhóm như sau: nhóm 1, 2 Nhận xét về cách trình bày vấn đề khách quan và chủ quan trong đoạn “Làm trọn nhiệm vụ ấy…thiếu nữ trong truyện” theo phiếu học tập số 3; nhóm 3, 4 dựa theo câu nói của tác giả Hoài Thanh: “Trên quả đất này, từ khi có loài người bao giờ vẫn núi non ấy, cây cỏ ấy, thế mà một người đời xưa với một người đời nay nào có trông thấy như nhau” để tìm một ví dụ trong văn học cho thấy những cách nhìn khác nhau về cảnh thiên nhiên.
Các nhóm đã tiến hành đọc đoạn văn, xem lại Tri thức Ngữ văn, tìm câu trả lời, sưu tầm một số tác phẩm ngoài chương trình để trình bày sản phẩm cùng sự nhận xét, bổ sung của các thành viên. Sau đó, thầy Hiếu chốt lại vấn đề, bổ sung theo định hướng yêu cầu cần đạt của câu hỏi giúp cho các bạn nắm chắc kiến thức, cảm nhận sâu rộng về ý nghĩa của văn chương. Cụ thể là trong văn bản, hai cách trình bày vấn đề khách quan và chủ quan được kết hợp với nhau một cách khéo léo, trong khi trình bày thông tin khách quan, tác giả cũng đồng thời thể hiện tình cảm, cách đánh giá của mình. Cách kết hợp này làm tăng sức thuyết phục của văn bản, vừa đảm bảo tính khách quan, chính xác, chân thực của các bằng chứng (thông qua cách trình bày vấn đề khách quan), vừa tác động vào tình cảm, khơi gợi sự đồng cảm của người đọc đối với tình cảm, đánh giá của người viết trong văn bản (thông qua cách trình bày vấn đề chủ quan).
Sản phẩm của nhóm 4
Đại diện nhóm 2 trình bày sản phẩm
Các bạn còn rất sáng tạo, sâu sắc trong cảm nhận khi đưa ra cách cảm nhận về mùa thu thật riêng biệt của các thi nhân. Nguyễn Khuyến với cảnh thu thân thuộc, bình dị của làng quê đồng bằng Bắc Bộ:
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”
(Thu điếu)
Trong “Đây mùa thu tới”, Xuân Diệu lại mang đến bức tranh thu sinh động, ấn tượng đồng thời tác giả bày tỏ cảm xúc u sầu, trầm tư khi mùa thu đến:
“Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;
Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.”
Lưu Trọng Lư lại có bài “Tiếng thu” với sự dịu dàng, nồng nàn, thổn thức, không khí mơ màng sâu lắng:
“Em không nghe rừng thu
Lá thu kêu xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô”
Thầy Hiếu bình giảng cho học sinh hiểu rõ sự khác biệt về cách nhìn mùa thu của các thi nhân
Phần kết thúc bài học, thầy Hiếu đã nhắn nhủ với các bạn lớp 9/1 rằng “Văn học tựa như chiếc chìa khóa vàng sẵn sàng mở rộng cánh cửa bí ẩn đưa con người ta đến với những thảo nguyên xanh bất tận. Cho ta thấy được thế giới ngoài kia còn rộng lớn và sâu sắc đến nhường nào thông qua lăng kính của những người nghệ sĩ với tâm hồn thiết tha, nồng hậu. Nhờ vậy mà góp phần nâng cao những giá trị nhận thức quý báu còn ẩn giấu sâu bên trong mỗi người. Thầy hy vọng các bạn đã giữ gìn giá trị của văn chương còn mãi với thời gian nhé!”. Lời nhắn nhủ đó nhận được tràng pháo tay của mọi người. Đây là một tiết dạy lắng đọng tâm tư, gieo vào lòng mỗi người một tình cảm đẹp, một suy nghĩ đẹp để giữ gìn giá trị văn chương đến muôn đời.
Sau đó, Tổ Ngữ văn tiến hành việc đóng ý kiến của tiết dạy mẫu. Thầy Nguyễn Trung Hiếu có đôi lời chia sẻ: “Trong quá trình dạy, học sinh vẫn còn gặp khó khăn trong cách xác định vấn đề khách quan và chủ quan. Học sinh khó đưa ra được lí lẽ, cách cảm của bản thân”. Các thành viên trong Tổ cũng đưa ra những lời chia sẻ thật sâu sắc về tiết dạy. Về giáo viên, chuẩn bị bài chu đáo, đảm bảo các yêu cầu cần đạt của bài, dẫn dắt bài khiến cho học sinh dể hiểu bài. Về phía học sinh, các em hoạt động tích cực. Tuy nhiên, hoạt động mở đầu còn chiếm nhiều thời gian, giáo viên nên đưa ra thêm những câu hỏi gợi mở để rút ngắn thời gian, bảng nhóm trình bày chữ nhỏ, chưa rõ. Cô Võ Thị Hồng Vân, Tổ trưởng Tổ Ngữ Văn đã nhận thấy tiết dạy mẫu mang lại cho giáo viên nhiều điều bổ ích, thiết thực. Đây là giờ dạy theo hướng đổi mới và có nhiều ý tưởng tốt nên cần tiếp tục phát huy. Người dạy có thể linh hoạt chọn phương pháp cho từng lớp, không gò bó. Người dự cảm thấy gần gũi học sinh hơn… Qua đó, tổ rút ra nhiều kinh nghiệm trong việc soạn giảng kiểu bài này. Học sinh cảm thấy gần gũi thầy cô hơn.
Cô Hồng Vân nhận xét, tổng kết tiết dạy mẫu
Trung Hiếu